บนผิวของดวงอาทิตย์มีอุณหภูมิสูงถึง 5,500 องศาเซลเซียส เกิดจากกลุ่มก๊าซร้อนที่รวมตัวกันอย่างแน่นหนา จึงให้พลังงานความร้อนที่สูงมาก พลังงานบางส่วนของดวงอาทิตย์เดินทางมาถึงโลกของเราในรูปแสงแดด
การเคลื่อนที่ของเทหวัตถุรอบดวงอาทิตย์
เราอาศัยอยู่บนโลก ซึ่งเป็นดาวเคราะห์บริวารหนึ่งในแปดของดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์คือก้อนวัตถุขนาดใหญ่ที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์หลายดวงมีดวงจันทร์เป็นดาวบริวาร ระบบสุริยะจึงประกอบด้วย ดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์และดวงจันทร์ รวมถึงเทหวัตถุอื่นที่โคจรรอบดวงอาทิตย์
เส้นทางที่ดาวเคราะห์เดินทางเป็นวงรอบดวงอาทิตย์เรียกว่าวงโคจร และการที่ดาวเคราะห์หมุนอยู่ในวงโคจรรอบดวงอาทิตย์ได้เพราะดวงอาทิตย์มีแรงโน้มถ่วงในการดึงดูดดาวเคราะห์ไว้นั่นเอง
ดาวเคราะห์ 8 ดวงในระบบสุริยะ จำแนกตามตำแหน่งการเรียงตัวรอบดวงอาทิตย์เป็น 2 กลุ่ม คือ
ดาวเคราะห์วงในและดาวเคราะห์วงนอก
- ดาวเคราะห์วงใน มี 4 ดวง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก และดาวอังคาร เป็นกลุ่มที่อยู่ใกล้ดวงอาทิตย์
- ดาวเคราะห์วงนอกมี 4 ดวง ได้แก่ ดาวพฤหัส ดาวเสาร์ ดาวยูเรนัส และดาวเนปจูน เป็นกลุ่มที่อยู่ไกลจากดวงอาทิตย์
ดาวเคราะห์วงใน
ประกอบด้วยดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก และดาวอังคาร มีบางสิ่งเหมือนกันและมีหลายสิ่งที่แตกต่างกัน
ดาวพุธ
มีหลุมอุกกาบาตจำนวนมากบนผิวของมัน บรรยากาศแห้งและร้อนจัดเพราะอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุด ดาวพุธมีขนาดเล็เปนอันดับ 2 ในบรรดาดาวเคราะห์ทั้ง 8 ดวง ขนาดเล็กกว่าครึ่งหนึ่งของโลก ใช้เวลาหมุนรอบตัวเอง 1 รอบ เท่ากับ 59 วันบนโลก และใช้เวลา 88 วันบนโลก ในการหมุนรอบดวงอาทิตย์ครบรอบ
ดาวศุกร์
เป็นหินที่ร้อนจัด พื้นผิวเต็มไปด้วยหลุมอุกกาบาต ภูเขาและหุบเขา มีชั้นบรรยากาศที่มีเมฆหนาปกคลุมทำให้เก็บกักความร้อนไว้บนดาว มันใช้เวลา 225 วันบนโลก ในการหมุนรอบดวงอาทิตย์ครบรอบ แต่ใช้เวลาถึง 243 วัน จึงจะหมุนรอบตัวเองครบรอบ
โลก
โลกเป็นดวงเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นดวงที่ 3 มีขนาดใหญ่กว่าดาวศุกร์เล็กน้อย โลกหมุรอบตัวเอง 1 รอบ ใช้เวลา 1 วัน และใช้เวลา 365 กับอีก 1/4 วัน ในกานหมุนรอบดวงอาทิตย์ครบ 1 รอบ โลกมีดาวบริวาร 1 ดวง คือ ดวงจันทร์โลกเป็นดาวเคราะห์ที่แตกต่างจากดาวเคราะห์อื่นๆ เพราะพื้นผิวโลกปกคลุมด้วยผืนน้ำสีฟ้าขนาดใหญ่และผืนทวีปที่เป็นพื้นดิน มีเมฆในชั้นบรรยากาศ ส่วนขั้วโลกปกคลุมด้วยแผ่นน้ำแข็ง โลกจึงเป็นดาวเคราะห์ดวงเดียวในระบบสุริยะ การที่สิ่งมีชีวิตก่อกำเนิดและดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยอุณหภูมิที่เหมาะสม ไม่ร้อนจัดหรือหนาวจัดเกินไป รวมทั้งมีก๊าซออกซิเจนให้สิ่งมีชีวิตหายใจ มีก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ให้พืชสังเคราะห์แสงเพื่อสร้างอาหารให้สิ่งมีชีวิตอื่นๆบนโลก ชั้นบรรยากาศของโลกยังช่วยป้องกันรังสีร้อนแรงจากดวงอาทิตย์ให้ลงมายังพื้นโลกเพียงครึ่งเดียวเพื่อให้สิ่งมีชีวิตดำรงอยู่ได้
ดาวอังคาร
เป็นดวงเคราะห์ที่อยู่ห่างจากดวงอาทิตย์เป็นดวงที่ 4 ได้รับการขนามนามว่าเป็นดาวยักษ์แดง เพราะเป็นดาวที่มีสีส้มแดงเป็นหินที่พื้นผิวเต็มไปด้วยฝุ่นผง มีภูเขาไฟและหุบเขาลึกชัน ขนาดของดาวอังคารเล็กกว่าโลกประมาณครึ่งหนึ่ง การหมุนรอบดวงอาทิตย์ครบหนึ่งรอบใช้เวลา 687 วันบนโลก แต่ใช้เวลาเพียง 25 วัน ในการหมุนรอบตัวเอง และมีดวงจันทร์บริวาร 2 ดวง
ดาวเคราะห์วงนอก
ดาวพฤหัส
เป็นดาวก๊าซยักษ์ เป็นดาวเคราะห์วงนอกดวงแรก เป็นดาวเคราะห์ที่ใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ ใหญ่กว่าโลกถึง 11 เท่า ส่วนประกอบของดาวทั้งดวงเป็นก๊าซร้อน ไม่มีพื้นผิวส่วนใดเป็นหินแข็งเหมือนดาวเคราะห์วงใน มันใช้เวลาถึง 12 ปีบนโลก ในการโคจรรอบดวงอาทิตย์ 1 รอบ และใช้เวลาถึง 10 ปีโลกในการหมุนรอบตัวเองครบ 1 รอบ ผิวของดวงดาวเต็มไปด้วยแถบเมฆ ลมแรงและพายุ มีดวงจันทร์เป็นดาวบริวารมากกว่า 60 ดวง แต่ไม่สามารถสังเกตุเห็นวงแหวนดวงจันทร์บริวารเหล่านี้ได้
ดาวเสาร์
เป็นดาวเคราะห์ดวงที่ 6 มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองรองจากดาวพฤหัส ดาวเสาร์เป็นดาวที่มีวงแหวนที่เป็นกลุ่มก้อนน้ำแข็งและก้อนหินล้อมรอบและสังเกตุเห็นได้ชัด มีดวงจันทร์บริวารอย่างน้อย 30 ดวง ใช้เวลา 29 ปีโลกในการโคจรครอบรอบดวงอาทิตย์ แต่ใช้เวลาหมุรอบตัวเองครบรอบเพียง 10 ชั่วโมง
ดาวยูเรนัส
เป็นดาวเคราะห์ดวงที่ 7 เป็นดาวก๊าซขนาดใหญ่ ใหญ่กว่าโลกถึง 4 เท่า ใช้เวลาถึง 84 ปี โคจรครบรอบดวงอาทิตย์ แต่หมุนรอบตัวเองครบรอบเพียง 17 ชั่วโมง เป็นดาวสีฟ้าที่มีวงแหวนดวงจันทร์ล้อมรอบอย่างน้อย 21 ดวง
ดาวเนปจูน
เป็นกลุ่มก๊าซขนาดใหญ่ใกล้เคียงกับดาวยูเรนัส แต่เพราะวงโคจรของมันอยู่ไกลกว่า มันจึงใช้เวลาถึง 165 ปี ในการหมุนรอบดวงอาทิตย์ครบ 1 รอบ แต่ใช้เวลาเพียง 19 วันในการหมุนรอบตัวเองครบรอบ และมีดวงจันทร์เป็นบริวารอย่างน้อย 13 ดวง
ความก้าวหน้าของการศึกษาทางดาราศาสตร์ในหลายปีที่ผ่านมา มีการตั้งข้อสังเกตุเกี่ยวกับการกำหนดและยกเลิกดาวเคราะห์ในระบบสุริยะหลายครั้ง เช่น การสังเกตุในปี ค.ศ. 2547 มีการตั้งข้อสังเกตุเกี่ยวกับดาวเคราะห์น้อยเซดน่า ในการที่จะกำหนดให้เป็นดาวเคราะห์ดวงใหม่ แต่ก็ล้มเลิกไป และ ในปี พ.ศ.2549 มีการกำหนดกฏเกณฑ์ของดาวเคราะห์ขึ้นมาใหม่โดยนักวิทยาศาสตร์และดาราศาสตร์ ทำให้ดาวพลูโตซึ่งเคยได้ชื่อว่าเป็นดาวเคราะห์ดวงที่ 9 ของโลกมานานกว่า 76 ปี ถูกปลดให้เป็นดาวเคราะห์แคระ เนื่องจากมันไม่สามารถควบคุมแรงดึงดูดและวงโคจรของสิ่งต่างๆ ที่อยู่นอกระบบสุริยะได้
เรียนรู้คำศัพท์วิทยาศาสตร์ภาษาอังกฤษที่เกี่ยวข้องกับเรื่องนี้
- solar system ระบบสุริยะ
- star ดาวฤกษ์
- planet ดาวเคราะห์
- sun ดวงอาทิตย์
- orbit วงโคจร
- rotate หมุน
- earth โลก
- Mercury ดาวพุธ
- Venus ดาวศุกร์
- Mars ดาวอังคาร
- Jupiter ดาวพฤหัส
- Saturn ดาวเสาร์
- Uranus ดาวยูเรนัส หรือ ดาวเกตุ
- Neptune ดาวเนปจูน หรือ ดาวมฤตยู
